Ramadan

Iedereen met verblijfservaring in Saudi-Arabië, uitte al twijfels bij het horen van mijn vliegdatum. 'Dat is midden in de Ramadan. Kun je je vertrek niet uitstellen? Er is dan echt níéts te doen, en iedere expat is weg.' Ook de Lonely Planet raadde deze periode af. 'For non-Muslims, Ramadan is best avoided, as getting a day-time meal can be difficult and opening hours are patchy.' Ach, dat zal wel meevallen, stelde ik me hoopvol voor. Geen haar op mijn hoofd die er bovendien aan dacht het vertrek nóg langer uit te stellen.

Zoals dat vaak gaat met ervaringsdeskundigen: ze hebben gelijk. Overdag eten en drinken we gewoon thuis op de compound. Maar er is verder geen bal te dóén. Winkels gaan pas in de loop van de middag open, restaurants zetten de pannen een paar uur na de iftar (de eerste maaltijd na zonsondergang, zo tegen een uur of zeven) op het vuur - tenzij ze buffetten serveren aan iftarpubliek.

Ook is het hier nu bloedheet: ruim boven de veertig graden nog steeds. 's Nachts koelt het af tot 29 graden. Dat wringt veel initiatief en energie uit een lichaam. Hoe moslims het vasten volhouden in deze ongenadige omstandigheden? Veel mensen keren hun dag-nachtritme om. Twee dagen geleden sprak ik af met L., een Nederlandse vrouw die al twintig jaar in Saudi-Arabië woont met haar Saudische man en hun kinderen. Ze haalde me om half 10 's avonds op van de compound en reed (althans haar chauffeur) met me naar een enorm winkelcentrum. In Starbucks dronken we thee. 'Tijdens de Ramadan sta ik pas tegen een uur of drie 's middags op. Ik kook, samen met mijn twee Filippijnse maids en zorg dat ik op tijd klaar ben voor het avondgebed. Vroeger deed ik daar niet aan mee, maar mijn dochter vroeg of ik tenminste daarbij wilde zijn. Ik doe dat voor haar. Daarna eten we met het gezin en soms met vrienden.'

Nauwgezet vertelt L. over haar verdere programma. 'We kijken tv-series die alleen tijdens Ramadan worden vertoond. Daarna gaat mijn man vaak terug naar de zaak. Ik ga soms nog even de deur uit, zoals vanavond, met vriendinnen naar de mall.' Ik kan me dat voorstellen. Vanaf een uur of half 11 's avonds is de mall veranderd in een bruisend centrum, waar stelletjes, vriendengroepen en complete gezinnen flaneren en met elkaar in gesprek zijn. Hier gebéúrt er dus wat, realiseer ik me, enigszins gerustgesteld. Tijdens Ramadan blijk je wel tot twee uur 's morgens te kunnen winkelen (welke koopbehoefte mensen hebben op dat tijdstip, is me nog onduidelijk) en tot na die tijd dineren. Zo lang houdt L. het niet vol. 'Na thuiskomst eet ik nog wat en ga met mijn kinderen een film kijken. Meestal vallen we tegen een uur of vijf, zes in slaap.'

L. spreekt - ook na twintig jaar - compleet accentloos Nederlands. Ze dankt dat aan haar intensieve contacten met de Nederlandse community in Jeddah. Of ik me soms kandidaat wil stellen voor een bestuursfunctie bij de Nederlandse Vereniging? Binnenkort zijn de verkiezingen. Waarschijnlijk is dat heel gezellig. Als die andere Nederlanders net zo aardig zijn als L. kan het jaarlijkse Sinterklaasavondje nog echt een feestje worden.

Op de compound is nu vrijwel geen levende ziel te bekennen. De activiteiten die staan aangekondigd in de Mura Bustan A-Z, het compoundgidsje, vervallen kennelijk tijdens de Ramadan. Blijft over: met het compoundbusje naar Serawat, de international market van Jeddah. Geen idee wat het is, maar ik ben erbij morgenochtend. Zwemmen in het prachtige zwembad vlak achter ons huis (of, bij wijze van uitstapje, in een van de andere zwembaden) scoort ook hoog op de to do-lijst. Want hoewel dat buiten is, is het de temperatuur in het water goed te doen. De speeltuintjes smelten bijna, ook al staan ze idyllisch in de schaduw van palmbomen en bougainvillea. Vandaag bakten we een taart. Beetje Facebooken. Boekje lezen. De kinderen vermaken. Nog vijf dagen, dan start Eid, het suikerfeest. En dat schijnt een groot feest te worden in Jeddah. Ik verheug me erop.